برنامه پژوهشهای دوران سنگ ایران و توبینگن در قالب چهارمین فصل کاوش در «غار بوف» در شهرستان رستم استان فارس؛ به منظور دستیابی به تصویری روشن از ساختار معیشتی و فرهنگی نخستین انسانهای مدرن در درون فلات ایران در حال انجام است.
به گزارش اخبار صنعت، محسن زیدی سرپرست ایرانی هیأت کاوش با اعلام این خبر گفت: پس از انجام سه فصل بررسیهای پارینه سنگی و بازدید مکانهای پارینه سنگی در نقاط گوناگون کشور در سالهای ۱۳۸۲ تا ۱۳۸۴ برنامه پژوهشهای دوران سنگ ایران و «توبینگن» در سال ۱۳۸۵ به انجام کاوش در غاربوف یکی از غارهای مهم شهرستان رستم در استان فارس اختصاص یافت.
به گفته این باستانشناس، هدف اصلی انجام این کاوش مطالعه دوره گذار از پارینه سنگی میانی به جدید، بررسی شباهتها و تفاوتهای پارینه سنگی جدید زاگرس جنوبی و دیگر بخشهای کشور به خصوص غرب زاگرس میانی و مطالعه فرهنگ و رفتار انسان در آغاز پارینه سنگی جدید بود.
از دستافزارهای سنگی چند میلیمتری تا دوره صنعت رستمی
این باستان شناس با بیان اینکه با استفاده از دقیق ترین روشها در انجام این کاوش تلاش شد تا تمامی دادههای باستانی گردآوری شود،افزود: در نتیجه علاوه بر دستافزارهای سنگی که ابعاد آنها گاهی تنها چند میلیمتر بود، بقایای گیاهی، جانوری و تعداد محدودی اشیای کوچک مانند صدف نیز به دست آمد.
وی در بخش دیگری از صحبتهایش با اشاره به این نکته که نتایج حاصل از این کاوشها، حاکی از وجود صنعتی متفاوت در فناوری دست افزارسنگی در این منطقه داشت، افزود: این صنعت که بر پایه تمرکز بر ساخت ریزتیغه بوده بر اساس منطقهای که غاربوف در آن واقع شده، صنعت رستمی نامیده شد.
سرپرست هیأت کاوش با بیان اینکه تعداد ۱۳ نمونه تاریخ نگاری به روش کربن ۱۴ از این غار مورد مطالعه قرار گرفت، بیان کرد: براساس تاریخ نگاریهای انجام شده، قدمت این محوطه بین ۳۵ تا ۴۱ هزارسال تقویمی است.
او گفت: در نتیجه صنعت رستمی در آغاز ظهور پارینه سنگی جدید بوده و یکی از نوآورترین صنایع سنگی و فرهنگ پارینه سنگی جدید در کشور و یکی از قدیمی ترین آن در این دوره است ، این در حالی است که کاوش در این غار به اتمام نرسید و سنگ بستر غار جز در بخش کوچکی در انتهای غار، در بخش های دیگر مشاهده نشد.
زیدی در ادامه با اشاره به لایهنگاری و تخمین ضخامت لایهها در این محوطهی تاریخی؛ افزود: هنوز چندین متر رسوبات پارینه سنگی در بخش دهانه غار موجود است که اهمیت زیادی در شناسایی و مطالعه لایه گذار از پارینه سنگی میانی به جدید دارد به همین دلیل در ادامه کاوش در فصل سوم تمرکز بر بخش جلویی غار گذاشته شد تا بتوان به ماهیت نهشته های قدیم تر پی برد.
گروه کاوش موفق شد به بخشی از رسوبات عمیق تر محوطه دست یابد که احتمالاً نشان از وجود استقرار دوران پارینه سنگی میانی دارد، ادامه داد: کار کاوش هنوز به پایان نرسیده و سنگ بستر در عمیقترین بخش کاوش شده در بخش جلویی غار نیز هنوز نمایان نشده است و نهشتههای فرهنگی همچنان ادامه دارند.
وی اظهار کرد: بر اساس دادههای به دست آمده از کاوش، تاریخ نگاری و روش کاوش، این غار در زمره یکی از مهمترین منابع برای ارائه دادههای باستانی مربوط به گذار از دوران پارینه سنگی میانی به جدید و همچنین آغاز دوره پارینه سنگی جدید در کشور بوده که در نتیجه بر اساس آن بازسازی چهره فرهنگی انسان در این دوره میسر شده است.
وی گفت :در ادامه فصل سوم، کار کاوش در فصل چهارم نیز تنها در بخش جلویی غار و در محدوده ای به ابعاد ۶ متر مربع در حال انجام است که تاکنون تنها در یک متر مربع آن به نهشته های قدیمی تر مربوط به دوران پارینه سنگی میانی دست یافته ایم.
نهشتههای باستانی وعمق های متفاوت
این باستان شناس با اشاره به این نکته که طی سه فصل کاوش در غار بوف مشخص شد، نهشتههای باستانی دارای عمقهای متفاوتی هستند، بیان کرد: سنگ بستر غار به سمت دهانه دارای شیب بیشتری است، از آنجایی که در انتهای غار و نزدیک به دیواره، سنگ بستر هرچند در نقطه کوچکی نمایان شده، بر اساس محاسبه میزان شیب، هنوز مقدار قابل توجهی رسوب در بخش جلویی غار برای کاوش وجود دارد.
وی اضافه کرد: در این بخش است که موفق به یافتن لایهگذار از پارینه سنگی میانی به جدید شدیم و به همین خاطر، فصل چهارم کاوش نیز در این قسمت متمرکز شد.
زیدی اظهارکرد: همهی نمونههای زغالی و گیاهی به دست آمده از کاوش برای انجام تاریخ نگاری کربن۱۴ به دقت از میان لایه های گوناگون کاوش انتخاب شدند تا توالی زمانی لایه ها را پوشش داده و روند تغییر و تحول معیشتی ساکنان غاربوف مورد مطالعه قرار گیرد.
او با بیان اینکه نمونهها برای تاریخ نگاری به آزمایشگاه سن سنجی دانشگاه کیل در آلمان و آکسفورد در انگلستان فرستاده شد افزود: از میان نمونههای تاریخنگاری شده، سه نمونه از بخش کاوش شده انتهایی غار، تاریخی مربوط به مراحل آغازین پارینه سنگی جدید را نشان میدهند.
این باستان شناس، سن به دست آمده از آنها را بین ۳۵ هزار تا ۴۱ هزار سال پیش اعلام و اظهار کرد: این تاریخها نشان میدهد که غاربوف یکی از قدیمیترین فرهنگهای پارینه سنگی جدید در کوهستان زاگرس و ایران را در خود دارد.
زیدی دست افزار سنگی را بیشترین تعداد یافتههای ثبت شده در محوطه دانست و بیان کرد: مقادیر زیادی بقایای استخوان جانوری و بقایای گیاهی نیز در دوران شناورسازی رسوبات حاصل از کاوش به دست آمده است.
او با اشاره به این نکته که در کنار دستافزارهای سنگی بقایای استخوانی بخش مهمی از یافتههای باستانی غاربوف را تشکیل میدهند، گفت: مطالعات بقایای جانوری در غاربوف هنوز به پایان نرسیده و تنها بخش کوچکی از آن به صورت نمونه مطالعه شده است.
وی افزود: نتایج حاصل از این مطالعات به بازسازی سیستم معیشتی ساکنان غاربوف کمک فراوانی میکند و از نظر ثبت تغییرات آب و هوایی در اواخر دوره پلیستوسن در منطقه دشت رستم نیز اطلاعات مفیدی را به دست خواهد داد.
این باستانشناس در ادامه با بیان اینکه نتایج این مطالعات نشان میدهد بیشتر آنها متعلق به جانوران سمدار، خوک و پرندگان است و در میان سم داران غزال، بز و گوسفند بیشترین تعداد را به خود اختصاص دادهاند، گفت: روش شناورسازی و سرند آبی نهشتههای باستانی به دست آمده از غاربوف بقایای گیاهی بسیار خوبی را به دست داده است، به همین دلیل مطالعه آنها در زمینه بازسازی اقلیم، سیستم معیشتی و کوچ نشینی و محیط زیست ساکنان غاربوف اهمیت زیادی دارد.
برنامههای آینده برای ادامه کاوش در غاربوف
این باستان شناس بابیان اینکه از آنجایی که کاوش در غاربوف در سه فصل و فقط در بخش کوچکی به سنگ بستر رسیده است، افزود: این غار نیازمند ادامه کاوش است تا بتوان به یکی از پرسشهای اساسی دوره پارینه سنگی جدید در ایران و جهان پاسخ دادکه این پرسش روند تغییر از پارینه سنگی میانی به جدید را مورد بحث قرار می دهد.
وی یکی از اهداف اولیه و مهم گروه «پژوهشهای دوران سنگ ایران و توبینگن» را یافتن دوره گذار از پارینه سنگی میانی به جدید دانست و ادامه داد: کاوش در غاربوف و یافتههای ارزشمند آن به ویژه در فصل سوم توانمندی بالای آن برای رسیدن به این هدف را آشکار کرد.
به گفته وی، با توجه به مکان قرار گرفتن این غار در جنوب زاگرس و جنوب کشور و شمال خلیج فارس، این غار در معرض مهمترین تحولات تاریخ بشر یعنی خروج انسان مدرن از آفریقا در دوره پلیستوسن فوقانی است.
زیدی همچنین با اشاره به این نکته که تاریخنگاریهای حاصل از این غار قدمت آن را به عنوان یکی از قدیمیترین مکانهای پارینه سنگی جدید کشور اثبات کرده است، بیان کرد: در نتیجه با توجه به حجم رسوبات برجای مانده و توجه به این نکته که تنها بخش کوچکی از غاربوف کاوش شده است.
او بیان کرد: امیدواریم با ادامه کاوش در غاربوف تا رسیدن به سنگ بستر بتوانیم به این اهداف مهم برنامه دست پیدا کرده و به تصویری روشن از سیستم معیشتی و فرهنگی نخستین انسان های مدرن در درون فلات ایران دست یابیم.
براساس این گزارش؛ چهارمین فصل کاوش در غار بوف استان فارس شهرستان رستم با مجوز ریاست پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری ، به سرپرستی محسن زیدی و پروفسور نیکلاس کُنارد از موسسه پیش از تاریخ و بوم شناسی کواترنر و مرکز پژوهش های تحول انسان و دیرین اقلیم زنکنبرگ در دانشگاه توبینگن آلمان در حال انجام است .
- ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
- دیدگاه ها ویرایش نمی شوند.
- از ایمیل شما فقط جهت تشخیص هویت استفاده خواهد شد.
- دیدگاه های تبلیغاتی ، اسپم و مغایر عرف تایید نمی شوند.
آغاز مرمت قدیمی ترین مسجد جنوب کشور
در شیراز
بازسازی و مرمت مسجد جامع عتیق شیراز به عنوان کهن ترین مسجد تاریخی جنوب کشور و نخستین پایگاه انقلاب اسلامی در شیراز روز یکشنبه آغاز شد.به گزارش اخبار صنعت با توجه به اینکه فارس و شیراز دارای جاذبه بالقوه گردشگری مذهبی است، احیا و مرمت این مسجد تاریخی باعث استقبال بیشتر گردشگران داخلی و خارجی می شود.
شاپور رستمی اظهار داشت: تصمیم گرفتیم با مشارکت استانداری و دستگاه های ذیربط شامل تولیت آستان مقدس احمدی(ع) و محمدی(ع)، اداره کل اوقاف و امور خیریه ، اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان فارس و شهرداری شیراز اقدام به مرمت و بازسازی این مسجد کنیم. معاون استاندار فارس گفت:پس از بررسی همه جانبه با اعزام تیم کارشناسی ،اولویت های طرح مرمت این مسجد مشخص و کار مرمت آن آغاز شده است.
رستمی با بیان اینکه کار مرمت و بازسازی مسجد جامع عتیق ، سه سال به طول خواهد انجامید اضافه کرد: اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بر روند اجرای مرمت و بازسازی مسجد جامع عتیق در بحث فنی آن نظارت خواهد کرد.
معاون گردشگری و امور زائران استانداری فارس با اعلام اینکه اعتبار این طرح چهار میلیارد و 800 میلیون تومان است، اظهار داشت: سهم هر کدام از دستگاه هایی که در این طرح مشارکت کرده اند مشخص شده است. فایز چراغ سحر مدیرهماهنگی امور رفاهی زائران استانداری فارس هم به خبرنگار ایرنا گفت: مرمت مسجد جامع عتیق تحول بزرگی در گردشگری مذهبی شهر شیراز به وجود خواهد آورد. هدف ما معرفی ظرفیت های مذهبی فارس و شیراز است و مساجدی که صبغه تاریخی دارند برای ما اهمیت بسیار زیادی دارد.
چراغ سحر بیان کرد: مرمت و بازسازی مسجد جامع عتیق به صورت فاز به فاز و براساس اولویت بندی آغاز شده است که شامل احیای صحن،ورودی ها و خدای خانه و نیز جلوگیری از نفوذ آب، تعمیرات سقف شیروانی، کف، بدنه و سقف شبستان، مرمت آجرکاری و بندکشی جداره های خارجی، سنگ فرش حیاط، بازسازی کانال و تاسیسات،مرمت و احیای خدای خانه،مرمت کاشی کاری سردرهای ورودی و تعمیرات موضعی پشت بام خواهد بود. مسجد جامع عتیق یا مسجد جمعه یا مسجد جامع یا مسجد آدینه، از کهن ترین مساجد قدیمی شیراز است که در ضلع جنوب شرقی صحن شاهچراغ قرار دارد.
خانه کنار مسجد رقیه یزد جنبه تاریخی ندارد
سرپرست معاونت میراثفرهنگی یزد گفت: «خانهای که در کنار مسجد رقیه(س) یزد قرار گرفته است، جنبه تاریخی ندارد.»
بهگزارش اخبار صنعت، ساشا ریاحیمقدم سرپرست معاونت میراثفرهنگی این ادارهکل گفت: «مسجد رقیه(س) واقع در کوچه نقیبالاشراف حدود چهل سال قبل با استفاده از مصالح آجر و آهن ساخته شده است، این مسجد حدود یک ماه قبل به علت آسیبدیدگی و نشست در معرض تخریب قرار گرفته بود و به دلیل شدت آسیبدیدگی و احتمال بروز خسارت جانی و مالی امکان نگهداری و حفظ آن میسر نبود.»
او تصریح کرد: «با توجه به درخواستهای مکرر و مکاتبات انجام شده این ادارهکل با رفع خطر مسجد مذکور توسط شهرداری موافقت شد.»
سرپرست معاونت میراثفرهنگی یزد با بیان اینکه در حین تخریب بخشی از دیوار آجری پلاک مسکونی مجاور که سالهای قبل توسط شهرداری اجرا شده بود نیز تخریب شده است، افزود: «پلاک مذکور به هیچ وجه جنبه تاریخی ندارد.»این مقام مسئول در پایان اظهار کرد: «در هیچ یک از منابع تاریخی مانند یادگارهای یزد و جامع مفیدی مکان دقیق خانه و یا بقعه غیاثالدین نقشبند یزدی مشخص نشده است و تنها به محله دارالشفای یزد اشارهای گذرا شده است، ادارهکل میراثفرهنگی استان یزد و پایگاه پژوهشی این ادارهکل در حال مطالعه و بررسی این موضوع است و بهزودی نتیجه مطالعات در این مورد اعلام خواهد شد.»
- ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
- دیدگاه ها ویرایش نمی شوند.
- از ایمیل شما فقط جهت تشخیص هویت استفاده خواهد شد.
- دیدگاه های تبلیغاتی ، اسپم و مغایر عرف تایید نمی شوند.
«در اجرای طرح پیادهراهسازی میدان امام (ره) همدان، بخشی از سرستون سنگی احتمالا متعلق به دوره ایلخانی به دست آمده، اما این دلیلی برای انجام مطالعات باستانشناسی در این شهر «مادی» نیست!»
به گزارش ایسنا، طرح مرکز تاریخی همدان یعنی میدان امام خمینی (ره) قرار است 6 خیابان منتهی به میدان امام خمینی(ره) شهر همدان را که به صورت پازلهایی از یک چیدمان شهری هستند، به پیادهراه تبدیل کند، بنابراین باید طرحهای معماری در این میدان را که مهمترین آن طرح شمسه است از این میدان تاریخی به عنوان بخشی از تاریخ معماری و شهرسازی ایران و حافظه تاریخی شهر همدان پاک کند، اما به نظر میرسد مهمترین نکته از این پازل فراموش شده است؛
«همدان شهری است که روی لایههای باستانی در دورههای مختلف بنا شده و یکی از مشکلات شهر این است که زمان حفاریها از کارشناسان میراث دعوت نمیشود»
این اعتراض را حسین زندی، دوستدار میراثفرهنگی همدان مطرح میکند؛ او به خبرنگار ایسنا میگوید: سوالی که بارها با شهرداری و اداره میراث استان همدان مطرح کردیم این است که چرا در حفاریهای رینگ اول شهر کارشناسان به طور دایمی حضور ندارند؟
او با بیان اینکه به نظر نباید به راحتی اجازه حفاری در رینگ اول شهر صادر شود، ادامه میدهد: معتقدیم هر حفاری که صورت میگیرد چه توسط نهادهای دولتی و حاکمیتی و چه مالکان خصوصی، میراث فرهنگی باید حضور داشته باشد.
وی به کشف تکهای از سرستون در میدان امام همدان و حتی تابوتی سنگی در یکی از کوچههای همدان و در ادامه انتشار اخباری دربارهی کشف خمره در میدان امام در چند ماه گذشته اشاره میکند و ادامه میدهد: اگر کارشناسان میراث در چنین حفاریهایی حضور داشته باشند و نظارت کنند شایعه دربارهی کشف خمره شکل نمیگیرد، در چند هفتهی گذشته زمانی که شهرداری منطقه یک همدان عملیات گودبرداری انجام میداد، چند شی سفالی در پیادهراه خیابان اکباتان پیدا شد که به دلیل شفاف عمل نکردن شهرداری شایعات زیادی در فضای مجازی منتشر شد.
او اضافه میکند: بعد از مدتی میراث فرهنگی آن را تکذیب کرد و رییس پایگاه هگمتانه اعلام کرد که سفالهای پیدا شده تمبوشههایی برای انتقال آب بوده است.
زندی تاکید میکند: همه مسئولان میراث فرهنگی میدانند، همدان شهری است که روی لایههای باستانی در دورههای مختلف بنا شده و یکی از مشکلات شهر این است که زمان حفاریها از کارشناسان میراث دعوت نمیشود.
نیازی به انجام مطالعه باستانشناسی در میدان امام همدان نیست
احمد ترابی، معاون میراثفرهنگی اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان همدان در این زمینه به ایسنا توضیح میدهد: چند روز گذشته بخشی از سرستون سنگی در میدان امام (ره) همدان پیدا شد که میراث فرهنگی آن را به موزه هگمتانه منتقل کرد تا مطالعه روی آن انجام شود.
او با بیان اینکه نمیتوان تائید کرد که این اثر متعلق به همین میدان و از دروههای گذشته باشد، ادامه میدهد: با توجه به قرار گرفتن آن در سطح زمین و نه در بخشهای زیرینتر، ممکن است آن را از جای دیگر آورده باشند، چون به صورت منفرد فقط بخشی از سر ستون است و کاملا مشخص است که سرجای خود نبوده است، فقط یک تکه شکسته است.
ترابی در ادامه به آغاز بررسیها روی نقش و نگارهای این سرستون اشاره میکند و میگوید: احتمال میدهند آن متعلق به به بنایی از دورهی ایلخانی یا سلجوقی باشد.
او در پاسخ به این پرسش که با توجه به کشف این سر ستون، آیا نیازی به انجام مطالعات باستانشناسی در میدان امام وجود ندارد، تاکید میکند: چون این تکه به دست آمده در سطح بوده، نمیتوان گفت آن متعلق به همین مکان است، بنابراین نیاز به انجام مطالعات باستانشناسی نیست و شهرداری در ادامه در حال انجام کارهای پیادهراهسازی پروژه است.
کشف تابوت سنگی در طرح خاکبرداری برای آب
ترابی به کشف تابوت سنگی توسط کارگردان آب و فاضلاب در حین انجام حفاری و اجرای عملیات پروژه آب و فاضلاب در کوچه جراحان خیابان باباطاهر همدان اشاره میکند و ادامه میدهد: اکنون باستانشناسان در حال بررسی روی آن و احتمالا آغاز مطالعاتی در این منطقه هستند، تا بعد از رسیدن به یک جواب، این تابوت سنگی نیز به موزهی هگمتانه منتقل شود.
او بیان میکند: به جز این دو شی سنگی به دست آمده در دو منطقهی مختلف همدان، تا امروز شی دیگری به دست نیامده که بخواهیم آن را منتقل کنیم.
وی دربارهی شایعهی کشف خمره در میدان امام همدان نیز میگوید: آن یک شوخی از سوی معاون شهردار همدان بود.
علی مالمیر، مدیرکل میراث فرهنگی همدان، یک روز بعد از کشف این تابوت سنگی، دربارهی قدمت آنها اعلام کرده بود؛ حدسهای اولیه حاکی از آن است که قدمت این سنگها مربوط به دوره اشکانیان است اما باید برای تعیین دوره تاریخی دقیق، این اشیاء مورد بررسی قرار گیرند.
اگر به درخواستهای دوستداران میراث فرهنگی توجه میشد
به گزارش ایسنا، شاید اگر در آغاز کار طرح پیادهراه سازی، به اعتراضها و درخواستهای دوستداران میراثفرهنگی در روز 17 مرداد توجه میشد، همانطور که امیر شهاب رضویان، کارگردان و مستندساز همدانی در نامهای خطاب به مسئولان شهری همدان نسبت به این وضعیت اعتراض کرد و نوشت: «از شورای شهر میخواهم به جای دست بردن در نقشه کلی سطح میدان مرکزی همدان، فقط به ترمیم و سنگفرش کردن بخش آسفالت آن اقدام کنند. براساس نقشه جدید، همهی نقشه قدیمیِ آن که بخشی از هویت تاریخی میدان است از بین میرود و علاوهبر آن، طرح شمسه که در معماری ایرانی نمادی از ذات حق است و در سقفها و گنبدها کار میشده، به طرحی زمینی و زیرپای رهگذران مبدل میشود که در شان این کهن الگوی ارزشمند نیست و در تاریخ معماری و شهرسازی اسلامی نیز هیچ موقع در کف و زیر پا به کار برده نشده است.» دلنگرانیهای دوستداران میراث فرهنگی نیز مبنی بر احتمال کشف آثار و تخریب آنها در همان موقعیت کمتر میشد. حتی ۱۴ روز بعد از اولین نامه، یعنی در روز منسوب به «شهر همدان» نیز گروهی از هنرمندان و فرهنگدوستان همدانی یا اصالتا متعلق به استان همدان در نامهای به مسوولان شهرداری، استانداری، اداره میراث فرهنگی و گردشگری و شورای شهر همدان خواستار بازنگری و تصحیح نقشه و عملیات عمرانی نقشهی این میدان تاریخی را شده و اعلام کردند؛«برجستهترین معماران و طراحان ایران و جهان به طراحی چنین میدانی با چنین مقیاس و عظمت، تاریخ و ویژگیهای کالبدی علاقهمند هستند و با تخریبهای صورت گرفته، این فرصت به مرور از دست میرود.»
- ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
- دیدگاه ها ویرایش نمی شوند.
- از ایمیل شما فقط جهت تشخیص هویت استفاده خواهد شد.
- دیدگاه های تبلیغاتی ، اسپم و مغایر عرف تایید نمی شوند.