شهر تاریخی یزد که ۱۸ تیرماه در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید، به گفته «محمدحسن طالبیان»، با استقبال زیاد مردم بومی این شهر در طول سه سال گذشته مواجه بوده و حتی تفاهمنامهای بین مردم و مسئولان شهری امضا شده تا همه ضوابط برای این شهر رعایت شود، اما عرصه و حریم آن یکی از مهمترین مواردی است که در ثبت جهانی این شهر اهمیت دارد.
محمدحسن طالبیان (۲۵ تیر) در نشست خبری «ثبت جهانی شهر تاریخی یزد» در سازمان میراث فرهنگی و گردشگری صحبت میکرد، در پاسخ به خبرنگار ایسنا دربارهی عرصه و حریم تعیین شدهی شهر تاریخی یزد که در فهرست میراث جهانی به ثبت رسید، گفت: ۷۰۰ هکتار حریم یزد و ۲۰۰ هکتار منطقه پیشنهاد شده این شهر به ثبت جهانی رسیده است.
وی در ادامه با بیان اینکه در محدوده جهانی شهر یزد ۳ هزار بادگیر وجود دارد که برای آن پروژهای در نظر گرفته شده، بیان کرد: ۱۶۰ بنای تاریخی نیز به صورت مشارکتی در این شهر تاریخی مرمت شدهاند و ۷۰ درخواست ثبت نیز از سوی مردم به ما ارائه شده است، چون می دانند که اگر این خانه ها پلاک ثبت بگیرند، ارزش خواهند داشت.
هادی احمدی، مشاور معاون میراث فرهنگی سازمان میراثفرهنگی و گردشگری نیز در این زمینه گفت: در حوزه ثبت شهر جهانی یزد طرف حساب ما مردم هستند، هیچ وقت از شهرداریها انتظار کمک نداشتهایم، اما در این زمینه شهرداری یزد به ما کمک زیادی کرد. مردم از زمانی که موضوع ثبت جهانی شهر یزد مطرح شده بود خودشان به یگان حفاظت تبدیل شده اند و تخریب ها را با ما درمیان می گذارند و ما هم پیگیری می کنیم؛ حتی برخی متوجه شده اند که نباید در این محدوده ساخت و ساز می کردند.
لزوم توجه به گردشگری و صنایع دستی در بافت تاریخی یزد
طالبیان با تأکید بر اینکه در سه سال گذشته فضاهای مختلفی برای ایجاد واحدهای گردشگری و صنایع دستی تهیه و حتی واگذار شدند، گفت: امروز دست ما باز است و به کمک دستگاههای دیگر نیاز داریم. تا همه با هم تصمیم بگیریم نمای ساختمانها گلین باشد.
قانونی برای یکپارچگی بافت تاریخی یزد به شورای فنی میبریم
مسئول تدوین پروندههای ثبت جهانی همچنین خبر داد که هفته آینده طرحی را به شورای عالی معماری و شهرسازی کشور میبرد تا بر آن اساس، سازمان نظام مهندسی با ساخت بناهای خشتی در یزد موافقت کند.
وی افزود: با آغاز این کار در یزد به واسطه ثبت جهانیاش، به تدریج این قضیه را میتوانیم برای کل کشور تعمیم دهیم. در واقع کارشناسان معتقدند باید منطقه یک نظم داشته باشد.
او همچنین درباره برنامه مدیریتی برای یزد توضیح داد: شورای شهر، شهرداری، استانداری، نماینده محلات، دانشگاهیان و وزارت مسکن و همه دستگاههای مرتبط با مدیریت شهری یزد با یک برنامه مدیریتی ۱۵ ساله که کوتاه مدت آن پنج سال و میان مدت آن ۱۰ سال است توافق کردند که بخش کوتاهی از آن انجام شده است.
وی حفاظت، معرفی، پژوهش، آگاهی بخشی و آموزش را از مهمترین موارد این برنامه پژوهشی عنوان کرد و گفت: خوشبختانه امروز وزارت راه به این شهر تاریخی نگاه ویژهای دارد. ضوابط و معیارهای خاص یزد نیز در آن آورده میشود.
شهرداری بافت تاریخی در یزد ایجاد میشود
او با تأکید بر اینکه مسئولیت میراث فرهنگی تا امروز برای شهر تاریخی یزد ملی بود، اما از این به بعد جهانی است، گفت: شهرداری منطقه تاریخی را برای یزد ایجاد میکنیم. همچنین در بحث گردشگری مسیرها و محورهایی را مورد توجه قرار میدهیم اما اولویت برای ما با سکونت است.
قصد داریم گروهی برای مستندسازی جمع کنیم
طالبیان در ادامه با اعلام این خبر که معاون میراث فرهنگی قصد دارد امسال بخشی از بودجههای خود را برای مستندسازی اختصاص دهد، گفت: ما مجموعه کوچکی هستیم که نمیتوانیم همه اقدامات را با یکدیگر انجام دهیم. برای آغاز مستندنگاری باید یک تیم جمع کنیم.
او افزود: زمانی که یک شهر تاریخی به ثبت میرسد، دستگاههای مختلف و حتی مردم موظفاند توجه بیشتری به آن شهر داشته باشند. هرچند قبلا آثاری از آن شهر به صورت تک در فهرست جهانی به ثبت رسیده بود، اما امروز آن شهر در حالت کلی ثبت شده است. بنابراین نباید نگاهمان براساس ضابطهها و طرحهای مدیریتی به تک تک آثار باشد.
پاسارگاد طرح جامع حفاظتی دارد
معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در پاسخ به پرسش خبرنگاری درباره وضعیت نامناسب بناهای ثبت جهانی شده کشور مانند شوش، پاسارگاد و شوشتر که طبق برخی اخبار، حال این بناها خوب نیست گفت: این یک فرآیند است. حتما اگر شوشتر در فهرست میراث جهانی به ثبت نرسیده بود وضعیت آن بدتر از امروز بود. ما امروز تلاشمان را بسیار بیشتر از گذشته کردهایم.
او درباره وضعیت پاسارگاد و ساخت سوله در حریم پاسارگاد برای ایجاد کارخانه گفت: در سالهای گذشته مجوزی داده میشد که همکاران حقوقی ما در طول دو سال گذشته به طور دائم پیگیر پرونده آن هستند. چند بار قاضی آن شخص را محکوم کرده بود. چند بار به دادگاه رفته و بار دیگر حکم تجدید نظر گرفته است. ما چارهای جز فرآیند قانونی نداریم و فقط رسانهها با مطرح کردن این موضوعات میتوانند مردم را به عنوان مطالبهگر به جلو بفرستند.
وی تأکید کرد: نباید فراموش شود مسئول این نوع جریانات فقط میراث فرهنگی نیست. قوه قضاییه نیز نقش بسزایی دارد.
طالبیان با تأکید بر اینکه در زمان حضورش در پارسه پاسارگاد طرح جامعی تهیه شده و جزئیات آن امروز در حال انجام است، گفت: مسلما هر محوطه دارای طرح هادی و طرح جامع بالادست است.
او همچنین درباره موزه پاسارگاد نیز اظهار کرد: ما اولویتهایی داریم که براساس آنها اقداماتمان را جلو میبریم. موزه پاسارگاد برای ما اهمیت دارد، اما برای من موزه خراسان در اولویت است؛ چون با توجه به اعتبارات حدود ۱۷ میلیارد تومانی که برای همه موزههای جدید اختصاص یافته و براساس دستور دولت یازدهم موظفیم پروژههایی که بیش از ۵۰ درصدشان اجرایی شدهاند را در اولویت قرار دهیم، من موظف بودم موزه خراسان را که بیش از ۷۰ درصدش انجام شده بود به پایان برسانم اما موزه پاسارگاد نیز برای اینکه پروژه به طور کامل متوقف نشود کارهایی انجام میشود.اگر از استان پولی برسد به طور قطعی موزه نیز به طور کامل تجهیز و راهاندازی میشود.
وی با بیان اینکه برای حفاظت از محوطههای جهانی باید حتما از نیروهای مردمی استفاده کنیم، گفت: جامعه محلی مهمترین بحثی است که میتوان با اتکا به آن از بناهای تاریخی حفاظت کرد.
ماهی نیست که قضیهای مربوط به شوش نداشته باشیم
مسئول تدوین پروندههای ثبت جهانی ایران در ادامه با تأکید بر اینکه اگر محوطه تاریخی شوش در فهرست آثار جهانی به ثبت نرسیده بود قطعا وضعیتی بسیار بدتر از امروز داشت، گفت: حتما وضعیت امروز شوش بهتر از گذشته است. با این وجود ماهی نیست که برای محوطه جهانی شوش و این شهر قضیهای نداشته باشیم اما خوشبختانه معتقدم روند این کار رو به بهبود است.
وی تأکید کرد: کسی نمیگوید جایی که ثبت جهانی میشود دیگر با هیچ مشکلی مواجه نیست قطعا مشکلات زیادی وجود دارد اما ما با فرایند مرتبط با آن شهر جلو میرویم.
او همچنین درباره صحبتی مبنی بر حضور بخش خصوصی برای تدوین پروندههای میراث فرهنگی و تاریخی اظهار کرد: سازمان میراث فرهنگی برای تهیه پروندههای تاریخی و فرهنگی خود با هیچ شرکتی قرارداد ندارد، تأکید کرد: اما بحث آثار طبیعی متفاوت است. اگر بخواهیم غیر از پروندههای تاریخی و فرهنگی پرونده دیگری تهیه کنیم باید از گروههای بیرونی کمک بگیریم. مانند پرونده بیابان لوت که با یک دانشگاه قرارداد بستیم.
مصطفی دهقان، بازرس ویژه رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری نیز در این نشست گفت: براساس موارد مطرح شده باید حوزههای گردشگری و صنایع دستی به پروندههای تاریخی مانند شهر جهانی یزد گره بخورند. این در واقع یکی از ظرفیتهای برنامه ششم توسعه در طرحهای ملی است که باید پیوست گردشگری داشته باشند.
وی افزود: مشارکت جوامع محلی و به خصوص بحث شهر و بافتهای تاریخی، بحث حفاظت و اینکه چگونه حفظ شوند، مد نظر است بنابراین ناچاریم به سمتی برویم تا جوامع محلی از این بافت و فضا نفع بگیرند.
او گفت: موفقترین مدل برای حفاظت این ۷۰۰ هکتار آن است که ذینفعان بسیاری برای حفظ این ۷۰۰ هکتار ایجاد میکنیم که هر قدر آنها زیادتر شوند قطعا ما موفق عمل میکنیم و وضعیت بهتر میشود.
- ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
- دیدگاه ها ویرایش نمی شوند.
- از ایمیل شما فقط جهت تشخیص هویت استفاده خواهد شد.
- دیدگاه های تبلیغاتی ، اسپم و مغایر عرف تایید نمی شوند.
عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی گفت: «وجود سازمان میراثفرهنگی، صنایعدستی و گردشگری زیر نظر رئیسجمهوری باعث میشود این سازمان علاوه بر افزایش قلمرو اختیارات، از قدرت بیشتری نیز برخوردار باشد.»
بهگزارش اخبار صنعت، اسدالله عباسی عضو هیئترئیسه مجلس شورای اسلامی، درخصوص طرح تشکیل وزارتخانه میراثفرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گفت: «یکی از اهداف این طرح که در مجلس هشتم، نهم و دهم نیز مطرح شد این است که نمایندگان مجلس تلاش می کنند علاوه بر اینکه این سازمان دارای مدیریت منسجم باشد، نسبت به نمایندگان مجلس نیز پاسخگو بوده و مجلس نیز بتواند بر عملکرد آن نظارت داشته باشد.»
او با اشاره به ظرفیتهای ویژه و جاذبههای منحصربهفرد گردشگری و میراثفرهنگی ایران تصریح کرد: «طبق قانون برنامه نباید وزارتخانه جدیدی ایجاد بکنیم و باید همان وزارتخانههایی را که داریم نیز چابکسازی و کوچکسازی کنیم.»
این نماینده مجلس همچنین با اشاره به مخالفت خود با طرح تشکیل وزارت میراثفرهنگی، صنایعدستی و گردشگری در زمان ارائه طرح در مجلس دهم (فروردین) گفت: «وجود این سازمان در زیرمجموعه ریاستجمهوری دارای مزایایی دیگری هم هست زیرا اولا رئیس آن بهعنوان معاون رئیسجمهوری است. ثانیا باعث میشود این سازمان علاوه بر اینکه قدرت بیشتری دارد، قلمرو اختیارات بیشتری نیز داشته باشد.»
بدون تعامل دولت و مجلس دچار اشتباه استراتژیک میشویم
عضو هیئترئیسه مجلس با تأکید بر ضرورت تفاهم و تعامل بین دولت و مجلس، اظهار کرد: «اکنون که دولت دوازدهم در آستانه تشکیل کابینه جدید و شروعبهکار است، اگر مجلس طرحی را بدون تفاهم با دولت بخواهد تصویب کند و از طرفی دولت موافق نباشد، یقینا چون انگیزهای در دولت نیست آن چیزی که مدنظر نمایندگان مجلس است هم قطعا اتفاق نمیافتد و ما باز هم دچار یک اشتباه استراتژیک میشویم.»
نماینده رودسر و املش در مجلس شورای اسلامی با اشاره به روند تغییرات مدیریتی در دولتها و تأثیر آن بر سازمانها گفت: «در برخی از کشورها سازمانهای مرتبط فقط در یکی از حوزههای سه گانه گردشگری، میراث فرهنگی یا صنایعدستی متمرکز هستند، اما خوشبختانه در کشور ما این ظرفیت در قالب یک سازمان تجمیع شده است که باید این روند و انسجام حفظ شود.»
عباسی دست نیافتن به اهداف سازمان میراثفرهنگی، صنایعدستی و گردشگری را دغدغه اصلی نمایندگان مجلس دانست و گفت: «بر همین اساس نمایندگان فکر میکنند با تغییر در ساختار این سازمان و تشکیل وزارتخانه بتوانند نیل به اهداف برای توسعه گردشگری و حفاظت از مواریثفرهنگی و تولید و صادرات صنایع دستی کشور را میسر کنند.»
او با بیان اینکه هر تصمیمی بر ادغام یا تفکیک وزارتخانه باید بر اساس کار کارشناسی دقیق صورت بگیرد گفت: «دولتهای قبل با هدف کوچکسازی برخی وزارتخانهها را ادغام کردند و قرار بود بخشی از آنها به بخش خصوصی واگذار بشوند، اما بهدلیل ضعفهای مدیریتی و ناکارآمدی این اتفاق نیفتاد.»
عباسی با بیان این که اگر تعامل بین دولت و مجلس نباشد از گذشته باز هم عقبتر میرویم تأکید کرد: «هر اتفاقی در خصوص ادغامها و تفکیکها در سازمانها و وزارتخانه در کشور میخواهد بیفتد باید با نظر و هماهنگی دولت و مجلس و بر اساس همافزایی و هماندیشی شکل بگیرد تا بتوانیم کاری انجام بدهیم که بتواند اهداف اصلی برنامه های توسعه کشور را تأمین کند.»
- ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
- دیدگاه ها ویرایش نمی شوند.
- از ایمیل شما فقط جهت تشخیص هویت استفاده خواهد شد.
- دیدگاه های تبلیغاتی ، اسپم و مغایر عرف تایید نمی شوند.
کمتر از 6 ماه پیش سازهای دستساز در اعماق زمین در محدوده روستای آزادوار شهرستان جغتای واقع در غرب خراسان رضوی در زیرزمین بنای کهن دژ بطور اتفاقی کشف شد که معماری و آجرچینی آن مبهوت کننده و بسیار زیبا است.
عمق تمدن و تاریخ در خراسان رضوی تا بدان جاست که کهنترین دست افزارهای مکشوفه در این استان متعلق به 800 هزار سال پیش است. این امر گویای عمق زمانی تاریخ، فرهنگ و تمدن در سرزمین خراسان و حضور و زیست انسانهایی در قبایل و قومیتهای مختلف در این خطه است. قدمت اغلب محوطه ها در خراسان رضوی نیز از حدود شش هزار سال پیش آغاز می شود و تا دوران اسلامی را در بر می گیرد. هم اکنون بالغ بر دو هزار و 300 محوطه ارزشمند تاریخی توسط کارشناسان در خراسان رضوی شناسایی شده که به تدریج در حال مستندسازی جهت تهیه گزارش پیشنهاد ثبت ملی برای ارائه به شورای سیاستگزاری ثبت سازمان میراث فرهنگی است.
تاکنون 334 تپه تاریخی، 136 مورد محوطه و 933 بنای تاریخی خراسان رضوی در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
بهمن سال 1394 در پی حفاری برای گازرسانی به روستای آزادوار شهرستان جغتای قلعه زیرزمینی در عمق 6 متری زیر کهن دژ آزادوار کشف شد. این اثر که موجب حیرت باستانشناسان و دوستداران میراث فرهنگی شد زیر بنای کهن دژ بر روی تپه ای به بلندای 15 متر پنهان بود.
در این سازه تاریخی با یک سازه پلکانی مدون و آجری روبه رو هستیم به ارتفاع 12 متر که 30 پله دارد و دارای محور پلکان مارپیچی است. این اثر شامل یک سازه آجری است که چاه آب بوده و قلعه نشینان از این طریق به آب چاه دسترسی داشتند؛ عمق چاه 20 متر ، هشت متر بدنه و 12 متر دیواره های آجری است. طبق نظر کارشناسان میراث فرهنگی یکی از کارکردهای دیگر این دژ تامین عبور و مرور افراد در زمانی بوده که روستا در محاصره دشمن قرار داشت. این کهن دژ مربوط به دوره غزنوی یا سلجوقی است اما تا زمانی که کاوش نشود نمی توان قدمت آن را بطور دقیق حدس زد.
این بنا سازه قول پیکری است که به عنوان یک بنای تاریخی می تواند با احیا، مرمت و بازسازی به جاذبه ای منحصربفرد برای گردشگران داخلی وخارجی بدل شود. سرپرست معاونت میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: حفاظت و صیانت از آثار، بناها و محوطه های تاریخی سیاست اصلی، کلی و مورد پیگیری با جدیت است.
حسین اصغری با اشاره به ارزش تاریخی و تمدنی کهن دژ آزادوار افزود: حفاظت و صیانت از این اثر هم اکنون توسط نیروهای یگان حفاظت میراث فرهنگی و نیز انجمنهای دوستدار میراث فرهنگی در منطقه در حال انجام است و هیچ خطری آن را تهدید نمی کند.
وی به سیاست اداره کل میراث فرهنگی در حوزه آثار و بناهای تاریخی مکشوفه اشاره و بیان کرد: پس از کشف هر اثر تاریخی اعم از بنا، سازه معماری و محوطه تاریخی ابتدا عملیات مستندسازی شامل بررسی و شناسایی دقیق اثر، ماهیت آن، دوره تاریخی، مصالح مورد استفاده و طرح آن صورت می گیرد. این روند در مورد سازه کهن دژ بطور کامل انجام شده است.
سرپرست معاونت میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی گفت: بعد از مرحله مستندسازی، در صورت نیاز به مرمت اضطراری اجرای عملیات در مورد بنا انجام می شود. پس از مرمت اضطراری شامل اقدامات زیربنایی و فوری باید طرح آسیب شناسی بنا نیز تهیه شود که طبق آن نیازمندی بنا به مرمت، احیا و ساماندهی مشخص می شود.
وی افزود: انجام این اقدامات وابسته به اعتبارات در نظر گرفته شده برای هر بنای تاریخی به صورت مجزاست زیرا در هر سال مالی هر بنای تاریخی بر اساس اعلام نیاز ردیف اعتباری مجزا و مشخصی دارد. امسال بنای کهن دژ ردیف اعتباری ندارد و بر اساس پیگیری انجام شده، در سال آینده با تعیین اعتبار مشخص در این زمینه اقدامات مورد نیاز برای این بنا انجام می شود.
اصغری ادامه داد: وجود آثار تاریخی ارزشمند در بافت روستایی مسئولیت دهیار را به عنوان نماینده دولت برای حفاظت از آن اثر بیشتر می کند. دستیابی هر چه بیشتر به اطلاعات دقیق از کهن دژ مکشوفه در روستای آزادوار نیازمند کاوشهای باستانشناسی بیشتر و تحقیق پیرامون این اثر ارزشمند است.
کارشناس باستانشناسی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی نیز در این زمینه به ایرنا گفت: روستای آزادوار یکی از جمله مناطق و روستاهایی است که در طول تاریخ بسیار مهم بوده به حدی که نام آن در متون کهن نیز آمده است.
علی حسن آبادی افزود: کهن دژ قلعه حاکم نشینی است که در گذر زمان تخریب شده و هم اکنون باقیمانده های آن در ارتفاع 15 متری این قلعه به چشم می خورد. کشف سازه زیرزمینی بر اهمیت و ارزش تاریخی آن افزوده است.
وی ادامه داد: در زمان کشف این اثر اواخر سال گذشته چندین پشنهاد شامل مرمت اضطراری به منظور استحکام بخشی، ثبت ملی اضطراری و انجام کاوش بر روی این اثر به سازمان مرکزی اعلام شد.
کارشناس فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی گفت: پیشنهاد ثبت ملی اثر هم اکنون مورد قبول واقع شده و اقدامات مربوط به آن در حال انجام است. پرونده ثبت این اثر هم اکنون در دست تهیه و تکمیل است و با توجه به قرار داشتن اثر در داخل بافت روستایی و احتمال افزایش آسیبها، روند ثبت هم اکنون با اولویت و سرعت انجام می شود.
وی افزود: سازه آجری مکشوفه در عمق 6 متری قلعه کهندژ قرار دارد و بهترین راه دسترسی اثر از داخل کهن دژ است که به عنوان جاذبه مهم گردشگری و باستانی می توان با آماده سازی مورد بازدید قرار گیرد.
حسن آبادی ادامه داد: بررسیهای اخیر این سازه را متعلق به دوران سلجوقی نشان می دهد. با ثبت ملی این سازه و بنا، مرمت و استحکام بخشی آن در مرحله بعدی اولویت قرار می گیرد. مرکز شهرستان 48 هزار نفری جغتای در فاصله 350 کیلومتری غرب مشهد واقع است.
- ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
- دیدگاه ها ویرایش نمی شوند.
- از ایمیل شما فقط جهت تشخیص هویت استفاده خواهد شد.
- دیدگاه های تبلیغاتی ، اسپم و مغایر عرف تایید نمی شوند.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی از کشف و ضبط 16 قلم ظروف عتیقه با قدمت 2 هزار و 500 تا سه هزار سال قبل از میلاد در بجنورد و دستگیری یک متهم در این زمینه خبر داد.محمد سویدانلوئی روز یکشنبه اظهار کرد: با تلاش ماموران نیروی انتظامی و انجام تحقیقات فردی که قصد فروش تعدادی ظروف سفالی تاریخی را داشت دستگیر و اموال تاریخی مزبور کشف و ضبط شد .وی افزود: بعد از دستگیری فرد متهم، اشیاء مکشوفه توسط این اداره کل بررسی و کارشناسی شد و صحت تاریخی بودن آن مورد تائید قرار گرفت .مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی گفت: اشیاء بدست آمده شامل 14 قلم ظروف سفالی از نوع سفال خاکستری، سیاه داغدار، یک قلم ظرف سنگی پایه دار و یک قلم ظرف سفالی خاکستری شکسته است. خراسان شمالی گذشته از جایگاه طبیعی، جغرافیایی و دارا بودن منابع سرشار زیر زمینی، از لحاظ تاریخی نیز از کهن سال ترین مناطق ایران به شمار می رود و از گذشته های دور دارای فرهنگی درخشان بوده است و بر همین اساس نیز فعالیت قاچاقیان عتیقه در مناطق مختلف این استان در گذشته و حتی امروز به وفور قابل مشاهده است .استان 863 هزار نفری خراسان شمالی در شمال شرق کشور قرار دارد .
- ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
- دیدگاه ها ویرایش نمی شوند.
- از ایمیل شما فقط جهت تشخیص هویت استفاده خواهد شد.
- دیدگاه های تبلیغاتی ، اسپم و مغایر عرف تایید نمی شوند.